خود بازرسان فیفا وقتی که از قطر بازدید کردند شدیدا نگران بودند که گرمای 50درجهای هوا، سلامت بازیکنان و هواداران را به خطر بیندازد، حتی اگر قطر بگوید که ورزشگاههایی با سیستم تهویه میسازد.»
اما دیگر کشورها هم روی خوشی به این انتخاب نشان ندادهاند. حتی وقتی که به گزارشهای پیش از انتخاب میزبان جامجهانی در فیفا نگاه کنیم بهترتیب میبینیم که روسیه و قطر نامزدهایی با «ریسک متوسط» و «ریسک بالا» مشخص شده بودند اما آیا انتخاب این دو کشور واقعا یک شگفتی بود؟
میتوان گفت نه. ریسکهای بالقوه در انتخاب این دو کشور چیزی نبودند که اعضای کمیته اجرایی به آنها توجه بیش از اندازه نشان دهند، همان طور که در انتخاب میزبان المپیک تابستانی 2016 در ریودوژانیرو و المپیک زمستانی 2014 در سوچی روسیه این ریسکها ملاک تصمیمگیری کمیته بینالمللی المپیک نبود. همانطور که کمیته بینالمللی المپیک بزرگترین رقابتهای ورزشی جهان را در کشورهای تازه برگزار میکند، فیفا هم تصمیم گرفته است دومین رویداد ورزشی جهان را برای نخستین بار در شرق اروپا و خاورمیانه- یا همان طور که سپبلاتر رئیس فیفا گفت «سرزمینهای جدید»- برگزار کند و وقتی که به آخرین دوره جامجهانی در آفریقای جنوبی نگاه کنیم، متوجه میشویم برگزاری جامجهانی در یک محدوده جغرافیایی تازه چندان هم چیز عجیبی نیست. به همین خاطر بود که ولادیمیر پوتین نخستوزیر روسیه پس از انتخاب کشورش بهعنوان میزبان جامجهانی گفت: «اگر ریسک نکنید نمیتوانید جشن بگیرید.»
این ریسک البته امکان دارد چندان که بهنظر میرسد به جا نباشد؛ هر دوی این کشورها باید میلیاردها دلار هزینه ساخت استادیومها و زیرساختهای خود کنند و ریسک بزرگ این است که این کار را نکنند. اما روسیه و قطر با ثروتی سرشار از درآمدهای نفت و گاز بهترتیب 8 و 12سال زمان برای برگزاری مسابقات دارند. در این میان بهنظر میرسد قطر کار بیشتری دارد. آنها در بررسیهای فیفا پیش از انتخاب میزبان تنها نامزدی بودند که پیشنهاد آنها با «ریسک بالا» مشخص شده بود. با این حال با قطعیتی که خانواده حاکم قطر و شخص امیر قطر نشان داده است، بهنظر نمیرسد در راه آمادهسازی این کشور برای میزبانی جامجهانی مشکلی وجود داشته باشد. قطریها متعهد شدهاند که 42/9 میلیارد دلار برای بهبود زیرساختها و 4میلیارد دلار برای ساخت 9 استادیوم جدید و نوسازی 3 استادیوم دیگر خرج کنند.
همه این استادیومها براساس اعلام قطر از فناوریهای بسیار پیشرفته سرمایشی بهره خواهند برد بهگونهای که دمای هوا در زمین چمن آنها روی 27 درجه ثابت نگه داشته خواهد شد.
گرمای هوا در قطر، مشکل بزرگی است که به راحتی نمیتوان از آن چشمپوشی کرد. پیشنهاد میزبانی دوحه برای المپیک 2016 به همین خاطر رد شد؛ شورای بینالمللی المپیک برخلاف فیفا به راحتی نتوانست با این مسئله کنار بیاید و به همین خاطر پیشنهاد میزبانی قطر را رد کرد. با این حال فیفا که پیشتر دو بار تورنمنتش را در مکزیک و آمریکا - جایی که دمای هوا در برخی شهرها هماندازه قطر میشود- برگزار کرده است، نگرانیهای مشترک چندانی با شورای بینالمللی المپیک ندارد؛ شورای المپیک باید در انتخاب شهرها به این خاطر بیشتر از فیفا به دمای هوا توجه کند که مراقب ورزشکاران در رشتههای ماراتن، دوچرخهسواری جاده و پیادهروی 50 کیلومتر باشد.
با این حال اینکه 24 عضو کمیته اجرایی فیفا از مسئله گرما بهسادگی گذشتند، به این معنی نیست که این گرمای شدید نمیتواند مسابقات را تهدید کند. برخی کارشناسان در اروپا از هماکنون به واکنش باشگاههای بزرگ به برگزاری رقابتها در صحراهای سوزان پرداختهاند و این سؤال را مطرح میکنند که آیا باشگاهها به بازیکنان گرانقیمت خود اجازه خواهند با بازی در دمای بسیار بالای قطر سلامت خود را به خطر بیندازند. مشکل گرما اینجا خود را نشان خواهد داد؛ چون این باشگاههای بزرگ اروپایی هستند که دستمزدهای بالای بازیکنان را تأمین میکنند.
امیر قطر که توانست با حضور فعال خود و لابیهای مداوم، فیفا را متقاعد کند تا کشور کوچک او را بهعنوان میزبان جامجهانی انتخاب کند، حالا باید جهان را متقاعد کند که میتواند گرما را دستکم در ورزشگاههای محل برگزاری مسابقات مدیریت کند؛ «ما میتوانیم دمای 27 درجه سانتیگراد را در زمینهای مسابقه تضمین کنیم. یک استادیوم با دمای کنترل شده پاسخ مشکلات مطرح شده در این باره است. ما همچنین برنامههای دیگری هم برای کنترل دمای هوا داریم.»
قطر در راه کسب میزبانی، مانور زیادی روی ورزشگاه 15هزار نفری السد داد که از یک سیستم سرمایشی با نیروی گاز استفاده میکرد. احتمالا امیر قطر به پشتوانه همین فناوری تضمین داده است که میتواند دمای هوا را در زمان برگزاری بازیها کنترل کند. در کنار اینها امیر قطر باید فکری هم به حال هوادارانی بکند که از سراسر جهان به تماشای این مسابقات میآیند.
وقتی که به مراحل آمادهسازی قطر برای برگزاری جام ملتهای آسیا که ابتدای سال آینده میلادی (اواسط دیماه) برگزار میشود نگاه کنیم، میبینیم که در فاصله کمی که به برگزاری بازیها مانده، قطر از برنامهها کمی عقب افتاده است. حتی در برگزاری رقابتهای آسیایی دوحه 2006 همه چیز در آخرین لحظات و تحتفشار برای برگزاری رقابتها آماده شد.
با همه اینها امیر قطر پس از انتخاب کشورش بهعنوان میزبان جامجهانی توسط فیفا، از تصمیم جدی قطر برای آمادهسازی و برنامههایی که برای برگزاری جامجهانی اجرا خواهد شد، اشاره کرد و گفت: «برنامهها نشان میدهد که ما درباره میزبانی جامجهانی که تجربه شگفتانگیزی برای بازیکنان، هواداران و رسانهها خواهد بود چقدر جدی، خلاق و متمرکز هستیم.»
در جای دیگر اما در حالی که امیر قطر از قاطعیت و برنامههای دقیق کشورش برای برگزاری جامجهانی صحبت میکرد، برخی منتقدان نشانههایی از ناکارآمدی این کشور را در صفحات وب نظاره میکردند؛ سایت مخصوص میزبانی قطر پس از انتخاب این کشور به عنوان میزبان جامجهانی 2022 یکباره از کار افتاد.